Men veronderstelt blijkbaar wel eens, dat er met ondeugdelijke gereedschappen toch nog goed en veilig gewerkt kan worden. Hoe zou het anders mogelijk zijn, dat er nog zoveel ongevallen met handgereedschappen gebeuren? Ook binnen GMB.
In veel van dit soort gevallen is er sprake van gemakzucht. Vaak pakken we het gereedschap dat voorhanden is. Men vindt het dan teveel tijd kosten om het juiste gereedschap te halen en met de vertrouwde spullen verwacht men het karwei ook wel voor elkaar te krijgen. Het zal ongetwijfeld ook dikwijls wel een tijdje goed gaan, totdat ..........
Ongevallen kunnen het gevolg zijn van het gebruik van ondeugdelijk gereedschap of van het gebruik van gereedschappen, die niet voor het beoogde doel bestemd zijn. Je weet wel: even een sleutel verlengen met een stuk pijp, even een bout met een tang uitslaan, even een sleutel met een andere maat gebruiken en ga maar door.
De ware vakman stelt terecht hoge eisen aan zijn gereedschappen, want er wordt ook werk van hoge kwaliteit van hem verwacht . En wanneer de gereedschappen tiptop in orde zijn, zijn we tegelijkertijd van een groot deel van de ongevallen af. Vanzelfsprekend is regelmatig onderhoud en controle van de gereedschappen altijd nodig.
Sleutels, vijlen, schroevendraaiers en andere handgereedschappen: ze zijn zo vanzelfsprekend in het gebruik dat de risico's gemakkelijk over het hoofd worden gezien. Toch kunnen ook deze kleine gereedschappen grote verwondingen veroorzaken.
Voorbeelden van veel voorkomende “ongelukjes” zijn:
- Koppen van hamers die van de steel afschieten door slijtage of te zware belasting;
- Werkstukken die beschadigd raken of zelfs lichamelijk letsel, wanneer schroevendraaiers gebruikt worden als beitel of breekijzer;
- Sleutels die van moeren afschieten omdat de sleutel niet de juiste maat heeft;
- Bramen die als gevolg van onzorgvuldig gebruik van beitelkoppen worden afgeslagen;
- Slijptollen die verwondingen veroorzaken omdat de beschermkap er afgehaald is;
- Onjuist gebruik van een breekijzer.
Hamers
Hamers moeten zijn voorzien van een gave, gladde steel. De steel moet in de hamerkop zijn geborgd. Bramen aan de hamerkop mogen niet voorkomen.
Ringsleutel
Ringsleutels moeten goed op de moeren passen. Bij het gebruik van sleutels met een te wijde ronding, zullen de moer en de ring worden beschadigd. Tevens kan de sleutel bij een onjuiste maat losschieten. De lengte van de sleutelsteel is berekend op de kracht die er bij normaal gebruik op wordt uitgeoefend. Kijk ook wat de status van het los te draaien materiaal is. Gebruik anders een griptang.
Het verlengen van de steel met een stuk pijp is vooral bij kleine sleutels gevaarlijk, aangezien de bek wordt beschadigd. Bovendien bestaat de kans dat de kop van de bout wordt afgedraaid. Het
verdient aanbeveling om, waar mogelijk, ringsleutels toe te passen. Afschampen of uitschieten wordt hier voorkomen, daar de moer op alle zijden wordt vastgehouden. Let bij slagsleutels op het gevaar van:
- het op de hand kunnen slaan;
- wegspringen van de sleutel;
- afspringen van bramen.
Een eenvoudige oplossing is het monteren van een koordje voor het vasthouden van de sleutel.
Vijlen
Schroevendraaier
Tegen uitschieten of beschadigingen van de schroefgleuf moeten schroevendraaiers op de juiste manier zijn geslepen. Het blad mag niet puntig, te scherp of te smal zijn en moet precies tegen de zijkanten en de bodem van de schroefgleuf aanliggen. Een uitschietende schroevendraaier zal vrijwel zeker ernstig letsel veroorzaken,
wanneer men het werkstuk, waarin een schroef wordt vastgezet, in de hand houdt.
Koudbeitel
Beitels bevinden zich te vaak in slechte staat. Dikwijls is de kop geheel vervormd door bramen.
Wanneer een dergelijke beitel of pons door de hand schiet, zal bijna zeker een behoorlijke verwonding het gevolg zijn. Afspringende
splinters kunnen oogongevallen veroorzaken. De koppen van slaggereedschap moeten dus regelmatig worden afgebraamd en vlakgeslepen. Daar er voortdurend op wordt geslagen, bestaat de kans dat de koppen te hard worden, waardoor de mogelijkheid op afvliegen van splinters groter wordt.
Tangen
Tangen behoren gave, schone tanden te hebben en ook het scharnier mag niet
vuil of versleten zijn. Wees er ook steeds op bedacht dat bij het doorknippen van verend draad of bandstaal het uiteinde kan wegschieten ten gevolge van de spanning die er op staat.
Incidenten ten gevolge van onjuist gebruik zijn gemakkelijk te voorkomen. Als je je maar houdt
aan de volgende aanwijzingen:
- Ga altijd na of je handgereedschap goed functioneert. Haperende, versleten of verroeste gereedschappen dienen meteen vervangen te worden. Probeer nooit zelf defecten te repareren, maar waarschuw de TD en laat reparaties over aan bevoegd personeel;
- Let er op, voordat je aan het werk gaat, dat je precies die gereedschappen bij de hand hebt die je nodig hebt voor de werkzaamheden. Gebruik handgereedschappen alleen voor de werkzaamheden waarvoor ze zijn bedoeld! Daarmee voorkom je dat je met ongeschikt gereedschap moet improviseren, met alle risico's van dien;
- Zorgt ervoor dat de gereedschappen altijd onder handbereik liggen, zodat je tijdens je werkzaamheden zo min mogelijk hoeft te bukken of te reiken;
- Om er veilig mee te kunnen werken, moeten jouw handgereedschappen schoon zijn. Verwijder dus vooraf olie, vet en ander vuil. Let er ook op dat ze tussentijds niet besmeurd raken en onderbreek desnoods je werkzaamheden om het gereedschap even schoon te maken;
- Een opgeruimde werkvloer is van groot belang, ook als je met klein gereedschap werkt. Laat dus geen gereedschappen los rondslingeren en plaats ze zo op de werkbank dat ze niet kunnen omvallen of wegrollen. Bedenk daarmee dat je niet alleen jezelf beschermt, want ook uw collega's lopen het gevaar te struikelen of zich aan scherpe onderdelen te verwonden!;
- Ruim de handgereedschappen zorgvuldig op wanneer je klaar bent met je werk. Om zoeken of misgrijpen bij een volgend gebruik te voorkomen, is het belangrijk dat ze overzichtelijk gerangschikt worden. Dat betekent niet allemaal in één bak of kist, maar soort bij soort. Hiermee voorkom je bovendien dat de gereedschappen tegen elkaar stoten en beschadigd raken;
- Houd de werkvloer vrij van los gereedschap.
- Houd gereedschap en materiaal weg van bordes- en steigerranden en bij vloeropeningen.
Goed gereedschap is het halve werk. Maar daarmee ben je er nog niet, zoals je ziet. Want alleen dankzij zorgvuldige voorzorgsmaatregelen kan je echt veilig aan de slag!
Zorg voor je eigen veiligheid en die van anderen.